اگر اخیرا قصد خرید هدفون با جدیدترین تکنولوژی‌ها رو داشتین، احتمالا اسم صدای فضایی (Spatial Audio) رو شنیدین. امروز قصد داریم نگاهی دقیق‌تر به این تکنولوژی داشته باشیم و بررسی کنیم که چطور این تکنولوژی لذت موسیقی، فیلم دیدن و هر صدایی رو بیشتر می‌کنه.
یک روش جدید برای شنیدن
صدای فضایی فراگیر، یک روش جدید برای افزایش غوطه ور شدن در جریان صدا، با شبیه سازی صدای فراگیر هست. در حالت عادی اگر بخواین صدای فراگیر داشته باشین، باید اسپیکرهای 5.1 یا 7.1 کاناله رو تهیه کنید و اونا رو دقیق اطراف اتاقتون قرار بدید. این کار ممکنه برای همه ممکن نباشه، چون به فضای جداگانه نیاز دارید، از طرفی اسپیکرهای چندکاناله خوب قیمت‌های بالایی دارن (آبان 1400 حداقل قیمت اونا از 15 میلیون تومان شروع میشه).
تکنولوژی Spatial Audio همون تجربه رو با هدفون‌ها شبیه سازی می‌کنه. زمانی که از صدای فضایی صحبت می‌کنیم، مردم معمولا یکی از این دو مورد توی ذهنشون میاد. اولی صدای فضایی که توسط اپل پیاده سازی شده هست که در iOS و iPadOS 15 اضافه شده. زمانی که شما آیفون یا آیپدتون رو با یک هدفون سازگار مثل AirPods Pro یا AirPods Max استفاده کنید، می‌تونید از قابلیت چرخش و ردیابی سر استفاده کنید تا تجربه گوش دادن به صدا حتی بهتر از قبل هم باشه. این هدفون‌ها از سنسورهای ژیروسکوپ داخلی استفاده میکنن تا حرکت‌های سرتون رو بررسی کنن و تجربه صدای خروجی رو با توجه به اون تنظیم کنن.
از طرف دیگه، صدای فضایی به عنوان فرمت‌های مختلف صدای فراگیر چند بعدی هم اشاره داره. با اینکه اونا به خوبی تکنولوژی اپل با ردیابی سر نیستن، اما هنوزم می‌تونید حس کنید که صدا از زوایای مختلف شنیده میشن (زمانی که از هدست‌های مخصوص استفاده کنید). این تجربه شبیه‌سازی شده به طول کلی توسط نرم‌افزارها انجام میشه و با یک سری تغییرات در پردازش صدا در سیستم عامل به این کیفیت دست پیدا می‌کنید. نمونه‌های اوا دالبی اتموس، DTS، تکنولوژی تمپست سونی برای پلی استیشن 5 هست.
تکنولوژی Spatial Audio چطور کار می‌کنه؟
زمانیکه شما به صدای فضایی گوش میدید، حس می‌کنید صدا داره از همه طرف به سمت شما پخش میشه یعنی به صورت 360 درجه. مثلا زمانی که یک فیلم نگاه می‌کنید و یک ماشین از سمت چپ پایین داره از کنارتون رد میشه رو به طور کامل می‌تونید حس کنید و می‌تونید مکان اون رو دقیقا بگید. اینجا دو فاکتور اصلی برای ایجاد این صدا وجود داره:
اول اینکه مهندسان صدا چطور صدا رو ضبط و پردازش کنن و دوم اینکه نرم‌افزار چطور صدا رو پردازش کنه.
اکثر فیلم‌ها و سریال‌ها همین الان هم برای پخش به صورت فراگیر بهینه شدن. جدا از ضبط زنده در هر فضا، طراحان صدا از فاکتورهای دیگه‌ای هم برای این تجربه استفاده میکنن. مثلا استفاده از 7 میکروفون مختلف برای ضبط صدا در هر صحنه. بنابراین اونا به طور هدفمند می‌تونن تنظیم کنن که صدا از کدوم زاویه شنیده بشه علاوه بر اون هنگام میکس صدا هم عملیات‌های زیادی در این زمینه می‌تونه انجام بشه. مثلا اگر یک انفجار در سمت چپ دوربین اتفاق بیوفته، شما صدای بیشتری در قسمت سمت چپ تون میشنوید. از اون مهمتر در تجربه چند کاناله، این صداها در هر زاویه از صحنه می‌تونه اتفاق بیوفته و در نتیجه صدا فقط از چپ و راست شنیده نمیشه. بعضی از طراحان هم از چندین مایکروفون در صحنه استفاده میکنن تا این تجربه سه بعدی بهتر شبیه سازی بشه.
هرچند که میکس کردن صدا فقط یه بخش از پازل کلی هست. دستگاه شما یا پخش کننده صدا، مثلا برنامه پخش موسیقی شما، نیاز داره که از فرمت Spatial Audio پشتیبانی کنه. مثلا دستگاه‌های اپل صدای چند بعدی دالبی اتموس رو با صدای فضایی ترکیب میکنن تا یک تجربه باورنکردنی از طریق اپل موزیک یا سرویس استریم ویدیو به وجود بیارن. در حال حاضر آمازون موزیک و Tidal هم دالبی اتموس رو پشتیبانی میکنن. به همراه سونی 360. شما صدای شبیه‌سازی شده فراگیر رو از طریق ویندوز هم با برنامه Dolby Atmos for Headphones یا Windows Sonic می‌تونید دریافت کنید.
برنامه دالبی اتموس توی ویندوز 15 دلار قیمت داره اما در صورتیکه محتوای دالبی زیاد می‌بینید ارزش یکبار پرداخت رو داره. ویندوز سونیک رایگان هست اما هنوز به خوبی دالبی اتموس نیست.
صدای فراگیر فضایی واقعا خوبه؟
استفاده کردن یا نکردن از این خروجی صدا، کاملا بستگی به سلیقه شخصی‌تون داره.
اگر معمولا فیلم و سریال رو با لپتاپ، یا گوشیتون می‌بینید، این ویژگی با استفاده از هدفون می‌تونه بسیار کاربردی باشه و در بسیاری از محتواها می‌تونید با لذت بیشتری به صدا گوش بدید. مثلا فیلم‌های ترسناک صداهای مختلفی از قسمت‌های مختلف پخش میکنن که مثلا یک فرد عجیب پشت شما هست یا صدای خطرناکی از سمت چپ در فاصله دور میشنوید. همه اینا باعث میشه حس بهتری به شما منتقل باشه. اما برای موسیقی این ویژگی هنوز یک قابلیت کمتر کاربردیه، چراکه اکثر موسیقی‌ها با هدف چند بعدی ضبط نشدن پس نتایج بستگی به اون موزیکی که گوش میدید داره. مثلا دویکند اخیرا آهنگ Take my breath رو با کیفیت دالبی روی سرویس اپل منتشر کرده. اما هنوز اکثر موسیقی‌ها ازین ویژگی‌ها بهره نمیبرن. اگر درآینده شیوه ضبط یا میکس موسیقی به این هدف تغییر کنه طبیعتا صدای بهتر و جذاب تری رو می‌تونید تجربه کنید. اما در حال حاضر این ویژگی برای فیلم‌ها توصیه میشه.
آینده صدای فضایی یا Spatial Audio
یکی از مهمترین خواسته‌ها از توسعه دهنده‌ها برای استفاده از صدای فضایی، در گیمینگ هست. گیمینگ با این تکنولوژی می‌تونه بسیار شگفت‌انگیز باشه مخصوصا زمانیکه یک عنوان رو با واقعیت مجازی یا همون VR تجربه کنید. مثلا رزیدنت اویل 7 که برای واقعیت مجازی سونی بهینه شده بود رو با این تکنولوژی صدا می‌تونید فراتر از انتظارتون تجربه کنید. به این شکل علاوه بر دیدن دشمنان روبرتون و حس کردن خطر صداها هم به بهترین شکل شما رو به اون محیط منتقل میکنن.
در حال حاضر، بعضی بازیا از این ویژگی، یا دالبی اتموس، DTS و سایر استانداردها پشتیبانی میکنن. بازیهای معروفی که از صدای فضایی پشتیبانی میکنن شامل بازی Doom Eternal، Destiny، Call of Duty، و Apex Legends میشه. البته این لیست بازی‌ها بر اساس پلتفرم کاملا متفاوت هست مثلا عنوان‌های انحصاری سونی مثل اسپایدرمن، دلست آف آس، گاد آو وار و بسیاری دیگه از تکنولوژی اختصاصی سونی استفاده میکنن اما در آینده شاهد افزایش استفاده تولیدکنندگان خواهیم بود.
یکی از چیزای دیگه‌ای که دوست داریم اینکه صدای فضایی به سرویس‌های موسیقی مثل اسپاتیفای یا یوتیوب موزیک هم اضافه بشه. در حال حاضر اپل موزیک و آمازون موزیک ازین ویژگی پشتیبانی میکنن. با پشتیبانی بیشتر موسیقی‌ها در فرمت دالبی اتموس یا سونی 360، آینده گوش دادن به موسیقی در سرویس‌های استریم صدا کاملا تغییر می‌کنه.
نظر شما چیه؟ تا حالا به چه شکلی به موسیقی گوش میدادید یا فیلم میدید؟
منبع: how to geek